1. Accueil
  2. La Prière
  3. Commentaires en basque
  4. 2012-2013 (C urtea)
  5. Abenduko denbora
  6. Abenduko hirugarren igandea

Abenduko hirugarren igandea

Lehen irakurgaia

( Bozkaria, Jauna zure baitan duzu )

Zofoni profetaren liburutik 3, 14-18

14 Bozkarioz egin irrintzi, Ziongo alaba, egin oihu alai, Izrael !
Poztu zaite bihotz bihotzez, Jerusalemeko alaba !
15 Urratu du Jaunak zure kontrako erabakia, haizatu zure etsaia. Izraelgo erregea, Jauna, zure erdian dago. Ez duzu gehiago zorigaitzaren beldurrik izanen.
16 Egun hartan, hau erranen zaio Jerusalemeri:
“ Ez izan beldurrik, Zion! Ez ditela eror zure eskuak !
17 Jauna, zure Jainkoa, zure erdian dago, salbatzaile indartsu.
Pozaren pozez alaitzen da zugatik, bere maitasunez biziberritzen zaitu. Pozez jauzika dabil zugatik,
18 besta egunetan bezala.”

Nor da hola mintzo den profeta hau ? Zofoni J.K. aitzineko 7. mendekoa da, Jerusalemen, Josias erregearen denborakoa. Hitza laburra du bainan fermua. Erregea eta herria bihozberritzera deitzen ditu : "Zuek denek, lurraldeko apal horiek, Jaunaren manamenduak betetzen dituzuen horiek, bila zazue Jauna. Bila zuzentasuna, bila apaltasuna. Eta menturaz geriza aurkituko duzue Jaunaren hasarre egunean." (2,3) Bazuten bihozberritzearen beharra : Josiasen aitzineko bi erregeek, Manasesek (687-642) eta Amonek (642-640), Jainkoaren manamendu guziak zangopilatu zituzten (idolatria, indarkeria, gezur, boteredunen urgulu, behartsuen lehertze). Jainkoa mintzen duen guzia egin zuten.
Eta Zofonik hori du salatzen. Adibidez : " Ni adoratu ondoan Milkom jainkoaren izenean zin egiten dute." (1,5) Edo : "Jerusalemen nagusiak, lehoin orrolari; haren jujeak arratseko otso, goizerako hezurrik ere uzten ez duten otso. Hango profetak, ahobero eta enganatzaile. Jaunarentzat sagaratua kutsatzen eta legea hausten dute apezek." (3,3-7)
Profetek ohi dituzten bi mintza-moldeak erabiliko ditu Zofonik : Mehatxua gaizki-egileen kontra; ele bihotz-altxagarriak leial egoitera entseatzen direnentzat. Lehen mintza-moldea : mehatxu gogorak. Jainkoaren hasarrea beti gaizkiaren kontrakoa da, jendearen zorigaitza egiten duenaren kontrakoa, Jainkoaren helburu bakarra gizadiaren zoriona baita. Bigarren mintza-moldea : ele sustagarriak, bereziki Jerusalemeri (edo Sioneri : gauza bera da) : "Bozkarioz egin irrintzi." Profetak Israel bihozberritzera berotzen du. Orduan herritik sortuko da Jerusalem berria; orduan izanen da zinez, Jainkoa bere baitan duen hiri; ez da gehiago deuseren beldur izanen.
Zenbait mende geroago Jainkoaren mezularia Izraelgo neska gazte bati erraitera etorriko zaio : " Bozkaria zaite, Maria ...Jauna zurekin da. " Eta Jaunaren neskatoari esker Jainkoa gizakien artean ikusiko dugu. Jondoni Joanik idazten ahalko du : "Hitza gizon egin da, eta gure artean bizi izan da." (Jn 1,14)

 

Kantika (Izai 12)

Leloa: Bozkarioz jauz eta kanta,
Jauna zu baitan handi baita.


Jauna da nere Jaungoiko eta Salbatzaile:
Harekin nago, beldur gabe.
Jainkoa baita nere indarra, goresmena,
Hura, salbatu ninduena.

Eskerrak eta goresmen eman Jainkoari,
Dei egin haren izenari.
Miragarriak nasaiki egin dauzkigula
Mundu guzian da jakina.

Kanta Jaunari, ospetsu baita egintzetan,
Jakin bezate lur mugetan.
Zutan, Izrael, Jainko saindua handi baita
Zionen egin jauzi, kanta !

 

Konfiantzazko eta esker onezko kantika hunek sinestera eman dezake dena eder, dena ordoki zela Izairen bizialdi hartan. Bainan ez da batere hala.
Ingurumen politikoa beltzenean da. J.K. aitzineko 8. mendean, 740 inguruan, Asiriar inperioa gorenean da. Mehatxu izigarria. Jainkoaren herria, aldiz, bi erresuma ñimiñotan berexia da, eta gainera, bat bestearen kontra altxatuak. Iparraldeko erresumak, Izraelek (hiri nagusia : Samaria) Asiriari gerla egin nahi dio, Damaseko erregea lagun. Hegoaldeko erresuma, Juda (hiri nagusia : Jerusalem), Akaz duela errege, Izraelek bortxatu nahi du harekin guduan sartzera Asiriaren kontra. Akazek ez baitu holakorik nahi, Izraelek Jerusalem setiatzen du. Akazek badaki Asiriaren kontrako gerla galdua litaikela. Orduan bere erresuma ttipia Asiriari menperatzen dio, nagusi berria untsa dirustatuz. Bainan Israelgo armada hor da hiriaren inguruan eta Akaz izitua da. Izai profetak erraiten dio : "Ez beldur izan, ez ikara...(7,4) eni atxikiak ez bazirezte ez duzue atxikiko." (7,9) Profetak segurtatzen du Asiriaren nagusigoak ez duela iraunen. Laster kantatuko da : " Jauna da ene Jainko eta salbatzaile : harekin nago beldurgabe." Lehenago Jainkoak Izrael Faraonaren aztaparretarik libratu zuen. Gisa berean Jainkoak Jerusalem askatuko du oraiko etsaien erasotik.
Bainan ez dezagun uste ukan librantza Herri Hautetsiari bakarrik hitzemana zaiola. Salmo bat Izrael herriaz ari den guziz unibertsaltasunaren oihartzuna nabari da. Herri guziak "deituak" dira, kantika hunek dion bezala : "Miragarriak nasaiki egin dauzkigula mundu guzian da jakina."

Bigarren irakurgaia

( Bozkaria, Jauna hurbil baita )

Jondoni Paulok Filipeko giristinoeri 4, 4-7

Haurrideak,
4 bozkaria zaitezte beti Jauna baitan ;
berriz diozuet: bozkaria zaitezte.
5 Ezaguna izan bedi gizaki guzientzat zuen bihotz ona.
Hurbil da Jauna.
6 Ez griña deusetaz, bainan gorabehera guzietan ager zuen eskariak Jainkoari, otoitzez eta galdez eta eskerrak emanez.
7 Eta guk pentsa dezakeguna baino handiago den Jainkoaren bakeak zainduko ditu zuen gogo-bihotzak Kristo Jesusen baitan.

"Ez griña deusetaz, bainan gora-behera guzietan ager zuen eskariak Jainkoari." Lehentxago Paulok errana zuen : "Jauna hurbil da. " Hitz bakar horietan dena errana da otoitzaz.
Lehenik, otoitzean, galdeak eta eskerrak beti elgarrekin doatzi. Hori da egoki : zergatik otoizten dugu Jainkoa ? Badakigulakotz gure zoriona egin nahi duela, beti eta beti. Jainkoari zerbaiten galdegitea ez ote da, gisa batez, jadanik eskerren bihurtzea, baitakigu gure fedearen xokoan, zerbait gisaz entzunak girela. Jesusek ez ote du erran : "Otoitzean eskatzen duzuen guzia, sinetsazue ukana duzuela, eta ardietsiko duzue." (11,24)
Gero, Jauna gutarik hurbil da. Jondoni Paulok ez du besterik errepikatzen. Horrek bi gauza bederen erran nahi ditu : Jainkoa gutarik hurbil da, maite gaituelakotz; hurbil da ere denborak beteak direlakotz, Jainkoaren erregetza hasia baita, azken denboretan baigira. Paulok dion bezala : "Gibelean dena ahantzirik, aitzinerat noa, eta helburu alde laster-egiten dut sariaren irabazteko, gain hartan deitzen baigaitu Jainkoak Jesu Kristoren bitartez." (Fil 3, 13-14)
Azkenik, Jauna hurbil delakotz deusek ez gaitu griñatzen : "Zeruan dugu egoitza; eta salbatzailea, Jesu Kristo Jauna, handik etorriko zaukulakoan gaude." (Fil 3,20) Nun baitugu ere altxorra han dugu ere bihotza. Mundu aztoratuari girixtinoak erakutsi behar liokeena ez ote da lasaitasuna. Lasaitasunak bozkarioraino joan behar du. Igande huntako testo guziek bozkarioa aipu dute. Hortako deitzen da “ bozkariozko igandea”.
Bozkarioa ez da berez ixurtzen, ura iturritik bezala. Paulok Filipoarreri oroitarazten diote sofritu dutela Kristorengatik (erran nahi baita pertsegituak izan direla). Halere manatzen diote -ez bakarrik kontseilu bat emaiten- bozkariotan egoiteko, girixtinoa Kristorena baita, eta beraz Kristoren bozkarioaz betea. Huna Ebanjelioak emaiten daukun Jesusen erran bat : "Hau guzia erran dauzuet nere bozkarioa zuen baitan ukan dezazuen, eta zuen bozkarioa bete-betea izan dadin." (Jn 15,11)

 

Ebanjelioa

Jesu Kristoren Ebanjelioa
san Luken liburutik 3, 10-18

10 Jendeak Joanes Bataiatzaileari galdatzen zion :
“ Zer egin behar dugu ?”
11 Joanesek ihardesten zioten : “ Bi soineko dituenak parteka ditzala ez duenarekin ; eta jatekorik duenak berdin egin beza !”
12 Etorri zitzaizkion zergalari batzu ere bataiatzera, eta erran zioten : “ Irakasle jauna, zer egin behar dugu ?”
13 Harek ihardetsi :
“ Ez galda manatua zaitzuena baino gehiago.”
14 Soldaduek ere galdegiten zioten : “ Eta guk zer egin behar dugu ?” Harek ihardetsi :
“ Nehori deusik ez ken indarkeriaz, ez eta nehor sala gezurrez ;
eta zuen soldatarekin aski bekizue.”
15 Herria haiduru zagon, eta denak beren baitan ari ziren Joanes ez ote zen Mesias.
16 Joanesek deneri erran zioten : “ Nik urez bataiatzen zaituztet : bainan badator ni baino ahaltsuagoa dena, eta ni ez naiz on haren oinetako lokarrien laxatzeko. Harek Izpiritu Sainduaz eta suz bataiatuko zaituzte.
17 Eskuan du bahea bere larrainaren garbitzeko, eta ogia bere selaururat biltzeko ; lastoa, berriz, itzaltzen ez den suan erreko du.”
18 Holako beste ainitz aholkuren bidez  Berri ona irakasten zion herriari.

Joanes bataiatzailearen ganat etortzen direnak ttipiak dira, herri xehea, gaizki ikusiak (zerga-biltzaile, soldado...). Umilki galdegiten dute : zer da bihozberritzea ? Joanik errepostu xinplea du : gure aldeko lagunari esker on edo txar egiten diogun, horra gure bihozberritzearen izaria. Geroago Jesusek erranen du : " Ez da aski eni “Jauna, Jauna” erraitea." Joaniren predikua profeta guziena zen : zuzen izan, ontasunak parteka, indarkeriarik ez. Eta profetek bezala egiten baitzuen Jesusek, jendea galdeka ari zen : ez ote da Mesias ? Joaniren errepostua zorrotza zen : ez naiz Mesias, " badator ni baino ahaltsuagoa dena... (Lk 3,16) Holako beste aholkuen bidez Berri Ona irakasten zion herriari.” Berri ona Jesusen etortzea da. Eta Joanik Mesias bi moldetara ikusten du; bat : Izpiritu Sainduan bataiatzen du; bi : Mesias Jainkoaren jujamenduaren obratzera heldu da.
Lehenik, Mesias Izpiritu Sainduan bataiatzen duena da. Joel profetak errana zuen Mesiasen denboran Jainkoak bere Izpiritua jende ororen gainerat ixuriko zuela. Bainan zer zen bataioa ? Testamendu Zaharraren denboran ez zen bataiatzen. Jesusen denboran arras guti. Juduen anaidian sartzeko erritoa ebakitza zen. Bataiatzeko, urean osoki sartu behar zen. Garbiketa bat, bainan ez bekatuen barkamendurako. Bataioak jendea mundu profanotik atera eta eremu sakratuan, Jainkoarenean, sarrarazten zuen.
Joanes Bataiatzaileak sentsu berria emaiten dio bataioari : bihozberritzea eta bekatuen barkamendua. Bainan erraiten du Jesusek bestela bataiatuko duela : "Badator ni baino ahaltsuagoa dena ...harek Izpiritu Sainduaz eta suz bataiatuko zaituzte." Joanesen entzuleentzat mezu hori berria eta harrigarria zen.

Testamendu Zaharrean ez zen "Izpiritu Saindurik" aipu, ez zen "Izpiritua" Jainkoaganik berexten. Zergatik ? Sinaiko elkargoaren denboran herria politeismotik ateratzeari emaiten baitzitzaion lehentasuna. Goizegi zen aldarrikatzeko Jainko bakarra hiru presunetan. Jainkoaren Hatsa, Izpiritua, aipu zen bai, gizakiari bizi-indarra emaiten diona edo Jainkoaren nahiaren egitera bultzatzen duena. Joanesek ate bat zabaltzen du aipatuz Izpiritu Sainduaz bataiatzea eta ez bakarrik urez.
Bestalde, Mesias jujatzera dator. Ideia hau aspaldian aipu zen Testamendu Zaharrean. Amestu erregeak, Mesiasek, gaitz oro kenduko zuen eta zuzentasuna finkatuko. Jainkoaren jujamenduak garbiketa bat izan behar zuen. Joanesen entzuleek mintza-molde hori untsa ezagutzen zuten eta bazakiten berri ona zela, garbiketa harek ez baitu kondenatuko, garbiketaren suak ez baitu nehor erreko. Suak urrea garbitzen duen bezala, dirdira dezan, halaber su harek gure baitarik kenduko du Mesiasen erregetzaren araberako ez den guzia.