1. Accueil
  2. La Prière
  3. Commentaires en basque
  4. 2012-2013 (C urtea)
  5. Abenduko denbora
  6. Abenduko laugarren igandea

Abenduko laugarren igandea

Lehen irakurgaia

Mikeas profetaren liburutik 5, 1-4
Hunela mintzo da Jauna :
1 Zu, Betleem Efrata, Judako leinuetan ttipiena,
zureganik sortuko dut Izraelen errege izanen dena.
Aspaldikoa da hunen sortzea, betiereko egunetakoa.
2 Horrengatik, Jaunak utziko du herria, amak haurra ukan arte.
Orduan atzerrian bizirik gelditu haurrideak
Izraelen semeenganat itzuliko dira.
3 Xutituko da eta Jaunaren indarraz alhatuko ditu,
bere Jainkoaren izen handiaz.
Lasai biziko dira herritarrak,
handi agertuko baita hura lurraren azken mugetaraino,
4 eta Bera bakea izanen da.

Ardura, profetek bi mintza-molde erabili dituzte : lehena, Jainkoarekilako Elkargoa ahanzten duteneri jakinaraziz beren zorigaitza egiten dutela; bigarrena, leial egon direnak sustatuz. Egungo testo hunek sostenguak emaiten ditu. Profetak izkiriatzen duelarik: "Jaunak bere gisa utziko du herria", hitz-erdika aipatzen du populuak senditzen duela Jainkoak ahantzia duela, eta mendez mende hitzemanak, haizeak eremanak dituela, errege on baino hobea ez dela oraino sortua, ez dela sekulan sortuko.
Mikeas profeta bizi izan da 8. mendean J.K. aitzin, Judean, bainan denbora hetako erregeek ez zuten delako errege-Mesiasen eiterik. Populuak uste zuen beraz Jainkoak ahantzia zuela. Biblista anitzek aldiz pentsatzen dute pasarte hau biziki berantago erantsia izan dela Mikeas profetaren liburuan. Babiloneko desterruaz geroztik (6. mendea), David erregeak ez du ondokorik, eta populua beti arrotzen menpean dagolakotz, Mesiasez oroitzen da. Profetak jendeeri ihardesten diote : uste duzue bazter utziak zireztela. Ez segur : Jainkoak eginen du hitzemana. Mesias sortuko da: " Jaunak utziko du herria, amak haurra ukan arte. " Bainan " Jinen da eguna, nun, haurra ukan behar duena, etorriko baita ... Zu Betleem Efrata, Judako leinuetan ttipiena, zureganik sortuko da Izraelen errege izanen dena. " Bi asmu badira: lehena, populuak badaki Mesias Daviden leinutik jinen dela. Alabainan, Jainkoak igorririk, Samuel profeta Betlemerat joan zen, Jeseren 8 semeren artetik erregearen hautatzera : David izan zen hautatua. Bigarrena : Betleem herri xumea da, Judako leinuetan ttipiena. Ttipitasunean, ahulezian da Jainkoa agertzen. Beti, Jainkoak ttipiak hautatzen ditu gauza handien egiteko. Eta profetak ez du uste gabez ezartzen "Efrata " Betleemen ondoan. " Efratak " erran nahi du “aberatsa”. Hemendik goiti Betleem "Aberatsa " deitua izanen da.
Jesusen garaikideendako Nazaretekoa zen Jesus, eta ez zitaken sinets Mesias Galileatik ateratzen ahal zela. Joaniren Ebanjelioak erraiten dauku jendea dudan zela. Zenbaitek pentsatzen zuten ez zela Galileatik ateratzen ahal, Mikeasek bestela erran baitzuen: " Jesusen hitz horiek entzun zituztelarik, batzuk zioten : “Zinez hau da etortzekoa den profeta” , beste batzuk erraiten zuten : " Galileatik etor ote daiteke Mesias ? Liburu Sainduak ez ote dio Daviden hazitik eta haren herritik, Betleemetik etorriko dela ? " Jendea Jesusengatik zatitu zen."
Mikeas profetak errana zuen beraz Daviden leinutik errege bat sortuko zela, bakea eta justizia hedatuko zituela, eta ez bakarrik Jerusaleme hirian : " Lasai biziko dira herritarrak, handi agertuko baita lurraren azken mugetaraino eta bera bakea izanen da. " Jainkoaren asmu amultsua, betikotz gizon guzientzat da.

 

Salmoa 79
Leloa : Gu itzularaz berriz zugana :
Begitarteaz gu salba, Jauna.


Izraeldarren artzain, entzun :
Zure ardiak, lehen bezala, otoi, lagun.
Zure indarra berpitz-azu :
Zato, Jainkoa, salba gaitzazun etor ba zu.

Guganat itzul, Jaungoikoa !
Zerutik beha, gure zain heda zuk besoa.
Zain mahasti hau, zain zazu ba:
Zure eskuinak lantu mahatsa, otoi, salba.

Zure gizona zuhauk lagun,
Hautatu duzun gizasemea hel dakigun.
Zure gaitutzu sekulako :
Pitz gaitzazu, pitz, guk zuri beti kantatzeko.

Norenganat izultzen gira denak gaizki doatzilarik ? Jainkoaren ganat, baitakigu ez gaituela utziko. Otoizteko, bi izen emaiten diozkagu: Izraelen artzaina, eta ere mahastizaina : bi irudi, egun-oroz Palestinan ikusten zirenak.
Lehenbiziko irudian, Jainkoa Izraelen artzaina da. Artzainaren izena, lehengo denboretan erregeeri ere emaiten zitzaioten. Hemen, lehenik, Jainkoari emana zaio eta gero lurreko erregeeri. Izraelen, egiazko artzaina Jainkoa da, hala nola, 22. salmoan : " Jauna dut artzain: ez naiz deuseren beharretan. " Eta Izairen liburuan : " Artzainak bezala, alhatzen du artaldea: bildotsak deramatza bere ondoan, ardi bildosdunekin batean." Izrael herria Jainkoaren artaldea deitua da, hala nola 94. Salmoan : " Hura da gure Jainkoa, eta gu harek alhatzen duen herria, harek gidatzen duen artaldea. " Egungo salmoak irudi bera derabil : “Izraeldarren artzain, entzun, zure ardiak, lehen bezala otoi lagun. "
Bigarren irudia, mahastia. Testo hunek oroitarazten dauku Izairen kantua mahastiarentzat: " Neure adiskidearen izenean kantatuko dut adiskidearen eta haren mahastiaren kanta. Nere adiskideak bazuen mahasti bat malda emankor batean. Lurra harrotu, harriak kendu eta aihenik hoberenak landatu zituen. Erdian dorre bat eraiki eta dolarea egin zuen." Salmo batek oihartzun egiten dio : " Egiptotik mahats ondo bat atera zinuen, eta herri batzu haizaturik, hura landatu. Haren aitzinen lurraldea garbitu zinuen, erroak egin zituen eta lurraldea bete. Bere itzalaz estali zituen mendiak, bere aihenez zedroetan gorenak, itsasoraino luzatu zituen adarrak... "
Hori haste haietako amodioa zen. Bainan Izrael ez da leial egon. Huna Izaik zer dion: " Erranen dauzuet zer eginen diotan neure mahastiari : hesia kenduko diot, larre bilaka dadin, harresia aurtikiko diot, zangopila dezaten, lur soil ezarriko dut. Ez dut moxtuko ez jorratuko, sasiek eta laharrek hartuko dute, hartarat euririk ez dezaten egin manatuko diotet hodeieri. "
Enzuten ditugu profetaren hitzak : zorigaitzaren orenak heldu dira. Eta gaurko salmoan, ikusten dugu jadanik zorigaitza hor dela. Gero : " Zertako zilatu diozu inguruko hesia? Bidekariek fruitua kentzen diote, basurdeek xehatzen, basihiziek jaten...Auzoen elepide egin gaituzu, etsaiak trufaka ari zaizkigu. " Dena den, Izraelek ezagutzen ditu bere hutsak, eta salmoan otoizten du Jainkoa : " Noiz arte egon behar duzu haserre, herria otoizka ari zaizunean. Nigarra eman daukuzu janari, malko ainitz edari. "
Oraiko mendean, Jainkoak zafra bagintza, kexu gintazke. Orduan uste zuten zoriona eta zorigaitza, biak Jainkoak igortzen zituela. Dena den, Salmo hunek umiltasunaren eta fedearen erakaspena emaiten dauku. Populuak aitortzen du ez dela leial egon eta hitzemaiten du sekulan ez dela Jainkoaren ganik urrunduko.

 

Bigarren irakurgaia
( Hemen nauzu, zure nahiaren egiteko)
Hebrearreri epixtolatik 10, 5-10

Haurrideak,
5 Kristok, munduan sartzean, hau dio, salmoaren arabera :
Ez zinuen opari eta eskaintzarik nahi izan,
bainan gorputza moldatu zinautan.
6 Erre-opari eta bekatuen barkamen-oparirik ez duzu atsegin izan.
7 Orduan, erran nuen:
Hemen nauzu, nere Jainkoa, zure nahiaren egiteko,
nitaz horrela baita Liburuan idatzia.
8 Lehenik dio: Ez zinuen nahi izan, ez atsegin izan opari eta eskaintzarik, ez erre-opari,
ez bekatuen barkamen-oparirik,
nahiz eta gauza horiek legeak manatuak diren.
9 Gero beste hau dio:
Hemen nauzu, heldu naiz zure nahiaren egitera.
Horrela lehen kultua kentzen du, berria jartzeko.
10 Eta Jainkoaren nahi horren indarrez saindu eginak gira,
Jesu Kristok behin betiko egin zuen
bere gorputzaren eskaintzari esker.

Bizpahiru lerrotan bildu behar balitz testo hau, erran ginezake : Huna zertan dagon Kristoren sakrifizioa. Mundurat jin delarik Aitari erran dio : " Hemen nauzu zure nahiaren egiteko." Hemendik goiti haren gorputza girelakotz, egun oroz erran behar dugu : " Hemen nauzu. "
" Hemen nauzu " errepostu horren beha da Jainkoa. Testamendu Zaharrak jadanik errana zuen hori. Oroit gaiten Samuel ttipiaren bokazioneaz, Izraelen zerbitzari handi bilakatua. Burasoek sagaratua izan zen Jainkoaren zerbitzuko, Siloko saindutegian, Eli apezaren ondoan. Gau batez, haurrak entzun zuen boz batek deitzen zuela. Hiru aldiz jeiki zen eta apezari erran zion: " Deitu nauzu, hemen naiz ". Eta aldi guziz Elik ihardetsi zion : " Ez dauzut dei egin." Hirugarren aldian, Elik ulertu zuen haurra ez zela ametsetarik ari, eta kontseilu hau eman zion : " Zoazi etzatera. Norbaitek berriz dei egiten badauzu errazu : " Mintza zaite, Jauna, adi dago zure zerbitzaria. "
Abrahamek Jainkoaren deia entzun zuenean, errepostu hau egin zion Jainkoari: "Hemen naiz. " Isaaken sakrifizioa beti froga bezala emana izan zen Izraeleko populuari, bainan Isaak ez zen sakrifikatua izan. Orduan, populuak konprenitu zuen sakrifizio egitea baino Jainkoaren esku egoitea hobe zela.
Gutun hunen egileak barna sartua du bere baitan erakaspen hori, eta ikusten du Kristok beti Aitaren nahia egin duela : " Ez duzu nahi ukan sakrifiziorik, ez eta erre-opari, ez bekatu barkamenduen oparirik…Orduan erran dut : " Hemen nauzu, nere Jainkoa, zuren nahiaren egiteko."
Salmo hau esker-onezkoa da, Izrael lanjerrari eskapatu delakotz : " Jaunari nindagon beha eta beha ; ukurtu da, entzun du nere oihua : herio leizetik atera nau, ixtil eta lohitik atera. Harrokaren gainean tinko ezarri dauzkit oinak, segurtatu nere urratsak. " Hemen, Egiptotik ateratzeaz mintzo da, eta hortakotz esker-onezko otoitza egiten du. Salmoak segitzen du : " Kantu berria ezarri daut ezpainetan, gure Jainkoarentzat gorespen-kanta ", eta urruntxago : " Ez duzu nahi ukan sakrifiziorik ez eskaintzarik eta erre-opari ez bekatuen barkamendu oparirik, beharriak ideki dauzkidazu zu entzuteko eta erran dut : " Hemen nauzu zure nahiaren egiteko. "

Ebanjelioa

Jesu Kristoren Ebanjelioa
san Luken liburutik 1, 39-45

39 Egun heietan, Maria bizi-bizia abiatu zen
Judeako mendialdeko herri baterat.
40 Zakariasen etxean sarturik, Elixabeti agur egin zion.
41 Elixabetek Mariaren agurra entzun orduko,
haurrak jauzi egin zion sabelean.
Orduan, Izpiritu Sainduaz bete zen Elixabet,
42 eta oihu handi batean erran zuen:
" Benedikatua zu emazte guzien artean,
eta benedikatua zure sabeleko fruitua !
43 Nor naiz ni, nere Jaunaren ama etor dakidan ?
44 Zure agurra nere beharrietarat heldu orduko,
huna non haurrak bozkarioz jauzi egin dautan sabelean.
45 Zoriontsua zira, sinetsi baituzu
Jaunaren partez erran zaitzuna beteko dela."

" Orduan Izpiritu Sainduaz bete zen Elixabet..." Horrek erran nahi du Izpirituak berak duela jakinarazten sortuko dena nor izanen den : Jauna ! Lukek badaki Elixabetek zer erran duen : benedikatua zu emazte guzien artean. " Hori aurkitzen da, kasik berdin, Judit-en liburuan (13, 18) : "Benedika zaitzala , nere alaba , Goi-goiko Jainkoak emazte guzien gainetik !" Judit-eri solas horiek erranak zaizkio etsaien jeneralari nagusitu baitzaio. Berdin Mariak gaizkiaren kontrako gudua irabazteko bidean emaiten du gizartea. Ez da hori garaipen ttipiagoa. Elixabetek dio Mariari : " Zure agurra nere beharrietarat heldu orduko, huna nun haurrak bozkarioz jauzi egin dautan sabelean ! " Haur hori Joanes Bataiatzailea da eta Izpiritu Sainduaz beterik da bozkarioetan sartzen. Hor ere Izpiritua bera agertzen da. Berriz ere entzun dezagun Elixabet : " Nor naiz ni nere Jainkoaren ama etor dakidan ? " Hitz horiek beldurra adiarazten dute, bai eta ere bozkarioa. Bi sendimendu horiek ukan zituen Dabidek Elkargoaren arka Jerusalemerat ekarri nahi ukan zuenean. Maria Elkargo arka berria da. Arka hori Jainkoaren egoitza zen. Mariak ere berekin dakar Jainkoa, eta Haren bidez " Hitza gizon egin da, eta gure artean bizi izan da." (Jn 1,14). Hori beraz Mariari esker, Elixabetek dioen bezala : “Zoriontsua zira sinetsi baituzu Jaunaren partez erran zaizuna beteko zela." Mariaren erantzuna Elixabeti ezagutzen dugu, Magnifikata da. Kantu huntako pasaia gehienetan salmoetako hitz berak entzuten dira. Umila da Maria. Gogoz dazkien otoitzen hitzak errepikatzen ditu. Bibliatik ikasia zaio hor Mariari gogoratzen .