1. Accueil
  2. La Prière
  3. Commentaires en basque
  4. 2012-2013 (C urtea)
  5. Urteko igandeak
  6. Urteko hamekagarren igandea

Urteko hamekagarren igandea

Lehen irakurgaia

( Dabidek bere hutsa aitortzen du, eta Jainkoak barkatzen dio )

Zamuelen bigarren liburutik 12, 7-10. 13

Dabidek bekatu egin eta
7 Natan profetak erran zion:
“ Huna zer dion Jaunak, Izraelen Jainkoak:
Nik kontsekratu zaitut Izraelgo errege,
eta nik atera Zaulen eskuetarik.
8 Zure nagusiaren etxea eman dautzut,
eta haren emazteak zure besoetan ezarri;
Izrael eta Judako etxea eman dautzut;
eta hori ez balitz aski, nahi duzun guzia emanen dautzut.
9 Zergatik gutietsi duzu Jaunaren errana,
haren begietan gaizki dena eginez?
Amondarren eskuz hilarazi duzu Uri Hititarra ezpataz,
eta haren emaztea zure emazte egin.
10 Horrengatik ezpata ez da gehiago zure etxetik baztertuko,
gutietsi nauzulakotz,
eta Uri Hititarraren emaztea zure emazte egin duzulakotz.”
13 Dabidek erran zion Natani:
“ Bekatu egin dut Jaunaren kontra!”
Eta Natanek Dabidi:
“ Jaunak barkatu dautzu bekatua, ez zira hilen.”


Horra Dabid erregearen historiaren gertakari ezagutuenetarik bat. Erregearentzat, ez ederrena beharbada. Gerla denboran ziren; Dabid erregea Jerusalemen zen bere jauregian. Arrats batez terrazan ibiltzean, mainatzen ari zen kreatura liluragarri bati ohartu zen. Hartaz maitemintzen da eta jauregira ekarrarazten du. Emazte hura ezkondua zen alta, bainan senarra, Uri Hititarra, gudu lekuan zuen. Gauzak laster gaizkatzen dira emazteak haur-beharretan dela jakinarazten diolarik erregeari. Senarra Jerusalemera lehen-bai-lehen itzularazten du Dabidek. Etxeko atarria iragan bezain laster, bere emazteak igurikatzen duen haurraren aitatasuna haren gain emaiten ahalko da.
Bainan Moisen legearen arabera, gudaldian ziren gerlariek ez zuten emazteekin harremanik behar. Uri Hititarra eginbidetsua da. Gudari kideeri atxikia da, ez du fagorerik gozatu nahi. Beraz, Dabidentzat ez da aterabide bat baizik : senar trabakorra hilaraztea. Erregeak bere armadako buruzagi Joabi manatzen dio Urias ezartzeko borroka gogorrena dagoen lekuan, hila izan dadin. Zonbait egun berantago, mezulari batek Uriasen heriotzearen berria ekartzen dio erregeari. Dolualdia bururatuta, Dabidek Betsaberen bila igorri eta jauregian berekin hartzen du. Haurra sortzen da, muttiko bat.
Natan profeta Dabiden jauregira etortzen da orduan. Biziki abilki erraiten dio : “Zure erresumako hiri batean gertatu berria den ixtorio bat kondatuko dautzut : baziren bi gizon, bat aberatsa eta bertzea pobrea. Aberatsak abere ttipi eta larri, sekulako heldea zuen. Pobreak bildots bat baizik ez zuen, erosia zuen ttipi bakar bat. Bazkatzen zuen eta bere haurrekin batean bere etxean hazten ... Egun batez, gizon aberatsari bisitari bat jin zitzaion : afaiteko, zer uste duzu egin zuela ? Bere artaldean behar zituen guziak bazituen, bainan ez ! Pobrearen bildotsa ebatsi zuen bere otrontzarendako.” Dabid harritua da, gizon hori zigortu behar da. Bainan Natanek berehala gelditzen du : “ Zu zira gizon hori !”
Egungo testoaren irakaspen harrigarria : Dabidek damu izpirik erakutsi aintzin, profeta jakinaraztera jiten zaio Jainkoak ongiegin bat ere ez duela ukatzen eta opariz bete nahi duela oraino gehiago ! “ Zure nagusiaren etxea eman dautzut, eta haren emazteak zure besoetan ezarri ; Izrael eta Judako etxea eman dautzut ; eta hori ez balitz aski, nahi duzun guzia emanen dautzut.” Azken erranaldi hau “eta hori ez balitz aski, nahi duzun guzia emanen dautzut” barkamenduaren eskaintza ederrena da : bekatua, fedegabekeria gaindituz, Jainkoak maitatzen, emaiten segitzen du. Jainkoaren emaitzak ez dira gure egin-moldeekin parekatzekoak. Jainkoaren barkamendua, ez da doi-doieko gertakari bat, bere amodioaren emaitza iraunkorra da, guk fedegabekeria ainitz izanagatik ere.
Bainan barkatzeak ez du hobengabetasunera itzultzea erran nahi ! Ongi badakigu, gure egiteek fruituak ekartzen dituztela, batzu onak, bertze batzu pozoindatuak. Horrek berak du egiten gure bizien handitasuna, ez da ezabatzeko ahalik : oraidanik, gutiziak, erailketak, Dabiden bizia pozoindatuko dute : profetak ez dio besterik erraiten ahal: “Ezpata ez da gehiago zure etxetik baztertuko...”
Orduan, bat-batean, Dabid ohartzen da bere egintzen izigarrikeriaz eta zuzengabekeriaz bai eta ere haren ondorio lazgarrietaz. “Bekatu egin dut Jaunaren kontra” erraiten du, bertzerik ez. Eta profetak erran dezoke hortarako jina zen erranaldi bakarra : “ Jaunak barkatu dautzu bekatua.”

 

Salmoa 31

Leloa : Gaizki egina barka, Jauna!


Dohatsu zinez bere gaizkitik garbi dena,
Baitu guzien barkamena
Dohatsu zinez hobengabetu den gizona,
Hak adixkide baitu Jauna.
Haren bihotza gezurrik gabe baita dena,
Haren baitan den zoriona !

Aitortu dautzut egina nuen bekatua,
Ez dut erdizka salatua.
Erran dut erran, aitortuko dut nik egina,
Barka zadazun, Jainko Jauna
Eta zuk, Jauna, kendu dautazu bekatua,
Behin betikotz barkatua.

Zu zaitut indar: gaitzetik nauzu beiratuko,
Salbamendua dut gerriko.
Gaizkileak min, Jainkozaleak bozkario :
Jauna tinki zain dagokio.
Gizon zuzenak, pitz Jauna baitan, bozkaria !
Bihotz garbiak, hau loria !

“Dohatsu zinez bere gaizkitik garbi dena.” Barkatua den bekatore bat eskertzen ari da. 31. salmo hunen berezitasun handia : aitormenaren garrantzia errepikatzean da. Kobla oso baten helburua da : “Aitortu dautzut egina nuen bekatua, Ez dut erdizka salatua. Erran dut erran, aitortuko dut nik egina, barka zadazun Jainko Jauna.” Erran Zaharren liburuak aitormena aipatua zuen jadanik Jainkoaren barkamenaren ukaiteko baldintza bezala : “Bere hutsak gordetzen dituenak ondorio txarra izanen du, aitortu eta damutzen denak urrikalmendu ardietsiko”(Er 28, 13) Jainkoak ez du barkatzeko baldintzarik ezartzen ! “Jainkoa Amodio da” diogun bezala, erran dezakegu “Jainkoa Barkamendu da” ; barkamendua bekatorosaren maitatzea bertzerik ez da. Edo bertzenaz ez ginuke erraiten ahalko Jainkoa “urrikaltsu” dela, berak bere buruaz eman duen argitasunetarik bat. Bainan aitormena beharrezkoa, baitezpadakoa da; 2. bertsetak diona : “Dohatsu zinez hobengabetu den gizona, hak adixkide baitu Jauna. Haren bihotza gezurrik gabe baita dena, Haren baitan den zoriona !” Aitormenak gure bihotza Jainkoaren barkamenari zabaltzen dio.
Bekatuak “aitortzea”, Jainkoaren amodio urrikalkorra onartzea da. Salmoak esperientzia hori gure baitako librantza bat bezala deskribitzen du. Bainan aitormenaren ondotik fededunak abesten du : “Eta zuk, Jauna, kendu dautazu bekatua, behin betikotz barkatua. Zu zaitut indar : gaitzetik nauzu beiratuko, salbamendua dut gerriko.” Jainkoaren barkamenaren lekuko bilakatzeko armatua da orduan : bere esperientziaren erakaspenen baliatzen hasten da eta ingurukoeri eskaintzen ditu : “ Gaizkileak min, Jainkozaleak bozkario : Jauna tinki zain dagokio. Gizon zuzenak, pitz Jauna baitan, bozkaria ! Bihotz garbiak, hau loria !"

Bigarren irakurgaia

( Kristoren baitan sinesteak gaitu salbatzen )

Jondoni Paulok Galaziarreri 2, 16. 19-21

Haurrideak,
16 badakigu, ez dela gizakia zuzen egina Jainkoaren aitzinean
Legea betetzeagatik, bainan Jesu Kristoren baitan sinesteagatik:
eta guk ere Jesu Kristoren baitan sinetsi dugu,
zuzen izaiteko Kristorenganako fedeari esker,
eta ez Moisen legea betetzeagatik,
ez baita nehor zuzen egiten Legea betetzeagatik.
19 ( Kristo hilarazi duen ) Legeari esker,
Legearekilako lokarria hautsi dut, Jainkoarentzat bizitzeko.
Kristorekin gurutzean ezarria naiz:
20 ez naiz ni bizi, Kristo da bizi nere baitan.
Eta oraiko nere giza bizia ,
Jainkoaren Semeaganako fedean bizi dut,
harek maitatu bainau, eta bere burua nere alde eman baitu.
21 Ez dut nahi Jainkoaren grazia alferrikakoa izan dadin.
Alabainan, Legearen bidez heldu balitz zuzen izaitea,
alferrik hila izanen zen Kristo.

“...Ez dela gizakia zuzen egina Jainkoaren aintzinean Legea betetzeagatik, bainan Jesu Kristoren baitan sinesteagatik..” Pauloren baieztapen hunekin -Salbamena Kristoren baitan sinestetik da- zertaz ari gira ?
Lehenbizikorik, “zuzen” hitza : zuzena da Jainkoaren asmoari egokitzen dena, musika tresna batek, ongi aurrindua (akordatua) delarik, zuzen jotzen duen bezala. Hasiera liburuan adibidez, Abraham “Zuzena” deitua da, bakarrik bere Elkargoan sartzea eskaintzen zion Jainkoa baitan fidatu zelakotz. “Abrahamek sinetsi zuen Jauna baitan eta horrengatik, Jaunak zuzenetsi zuen” (Has 15,6). Gero Jainkoak Elkargoa berritu zuen Sinain, Moisi Legearen harlauzak emanez : ordutik, zehazki, Elkargoaren populuarendako, Jainkoaren asmoari jarraikitzea Legeari jarraikitzea zen. Emeki-emeki, Elkargoko gizonak moldatzen zituen “zuzen”, “aurrinduak” bilaka zitezen.
Jesu kristo jitean, bide bat egina da; zuzen izaitea, Jainkoaren asmoari aurrintzea, hemendik aintzina Jesu Kristoren baitan sinestea da, Jainkoaren mezulari denaz geroz. Galdea, hau zen : behar ote zen halarik ere juduen Legeari jarraiki, mutikoen erdainkuntza egin, juduen erlisioneko garbitasun legeeri jarraiki, jan-edanak barne ?
Paulok bere gogoeta garatzen du : “Ez dela gizakia zuzen egina Jainkoaren aintzinean Legea betetzeagatik, bainan Jesu Kristoren baitan sinesteagatik.” “ (Kristoren) Legeari esker, Legearekilako lokarria hautsi dut, Jainkoarentzat bizitzeko.” Erranaldi hunen sentsua, lehen xixtean nekea, biziki laburra delakotz, da : ez naiz gehiago Legearen menpe, ez naiz hari jarraikitzera bortxatua, bere mugen froga egina duelakotz; Legearen jarraikizale garratzek, Legearen izenean, Jainkoaren Semea hilarazi izan dute. Egiazko “zuzena”, Jainkoaren asmoari egokiua, Kristo da, obedienta, erran nahi baita hiltzean ere Aitaren baitan sinesle. Kristok bururaino erakutsi duen fidantzia hori, partika dezakegu : “oraiko nere giza bizia, Jainkoaren Semeaganako fedean bizi dut, harek maitatu bainau, eta bere burua nere alde eman baitu.”

Ebanjelioa

Jesu Kristoren Ebanjelioa
san Luken liburutik 7, 36—8, 3

36 Farisau batek jatera gonbidatu zuen Jesus.
Joan zen Jesus farisauaren etxerat eta mahainean jarri.
37 Etorri zen emazte bat hirian bekatari bezala ezaguna.
Jakina zuen Jesus farisauaren etxean jaten ari zela,
eta harri xurizko untzi bat usain gozoz betea ekarri zuen.
38 Jesusen gibelean, haren oinetan zagon, nigarrez,
eta oinak nigarrez bustitzen hasi zitzaion;
gero, bere ileez xukatu eta musu emanez,
usaingozoz gantzutzen ziozkan.
39 Hori ikustearekin, Jesus gonbidatu zuen farisauak
bere baitan egin zuen:
“ Hau profeta balitz, balakike nor eta zer den
hunkitzen duen emazte hori: bekataria.”
40 Jesusek erran zion :
“ Zimun, badut zerbait zuri erraiteko.”
Harek ihardetsi: “ Errazu, Irakasle jauna.”
41 Jesusek erran zion:
“ Diru-mailegatzaile batek bi zordun bazituen;
batek bostehun denario zor ziozkan,
eta besteak berrogeita hamar.
42 Ordaintzekorik ez baitzuten, bieri barkatu zioten.
Bietarik zeinek du gehienik maitatuko?”
43 Zimunek ihardetsi:
“ Gehienik barkatu zaionak, nik uste.”
Jesusek erran zion : “ Xuxen diozu.”
44 Eta, emazteari buruz itzulirik, Zimuni erran zion:
“ Ikusten duzu emazte hau?
Zure etxean sartu naiz, eta ez dautazu oinen garbitzeko urik eman;
hunek, aldiz, bere nigarrez busti dauzkit oinak,
eta bere ilez xukatu.
45 Musurik ez dautazu eman;
hau, aldiz, sartu denetik, gelditu gabe oineri musuka ari zait.
46 Ez dautazu burua olioz gantzutu;
hunek, aldiz, oinak usain gozoz gantzutu dauzkit.
47 Horrengatik, erraiten dautzut:
bekatu ainitz egin du, bainan hainbesteko maitasuna erakutsi badu,
barkatuak zaizkiolako seinalea da;
guti barkatzen zaionak, maitasun guti erakusten du.”
48 Eta emazteari erran zion :
“ Barkatuak zaizkitzu bekatuak.”
49 Mahaikideak beren baitan egiten hasi ziren:
“ Nor ote dugu bekatuak ere barkatzen dituen hau?”
50 Jesusek emazteari erran zion:
“ Zure fedeak salbatu zaitu. Zoazi bakean!”
8, 1 Gero, hiriz hiri eta herriz herri bazabilan Jesus
Jainkoaren erregetzaren Berri ona predikatzen.
Berekin zituen Hamabiak,
2 bai eta izpiritu gaixtoetarik eta gaitzetarik sendatuak izan ziren
emazte batzu ere:
3 Maria, Madalena deitua,
( hunen baitarik zazpi debru atera baitziren ),
Joana, ( Herodesen mutil nagusi Kusaren emaztea ),
Zuzana eta beste ainitz,
beren ontasunez Jesus eta haren dizipuluak laguntzen zituztenak.

 

Farisauak jatera gonbidatu du Jesus. Iduriz, nahikari ona erakusten du. Horra bazkaltiarrak mahain inguruan, kutxinetan sahetsaren gainean etzanik. Emalizun bat sartzera ausartatzen da eta Jesusen ganat hurbiltzen. Nigarrez ari da, bainan zorionez dela iduri luke, zeren Jesusen oinen gainerat ukurtzen baita; nigarra dariola bere ileez xukatzen du eta harri xurizko untzi bat ideki eta usain goxoa ixurtzen dio.
Etxeko nagusia da denetan harrituena : zergatik ez du emazte hori hortik igortzen Jesusek ? Emaztea ere, beharbada, bere baitan galde berean ari da ; bainan nigarrez ari da Jainkoaren gizonak mespretxurik batere ez diolako erakutsi. Barkatua dela pentsatzen du ; ikustatezko nigarrak dira. Jesusi emaiten diozkan maitasunezko seinale guziak barkatua dela badakielako frogak dira.
Farisauak uste du Jesusen mailakoa dela, barkamen eskatzerik ez du, zuzentzat baitauka bere burua. Hortan dago hura eta emaztearen arteko diferentzia guzia. Emazteak, lehenbizikorik, Jesusen baitan Jainkoaren mezularia ezagutu du ; bigarrenekorik, ikustatez itsutua da, desiratzen zuen barkamena nabari agertzen baitzaio. Farisauak aldiz, bere ustez ez zuen barkamendu galdegiterik beretzat; bestalde Jainkoaren barkamenean errotik makur dabila : Jainkoa ezagutzen duela uste du, eta orduan bere ikusteko maneraz, Jesusek ez du profetari doakiokeen eginmoldea ; Jesusek emazte hori haizatu behar luke, zeren, farisau teologiaren arabera, barkamendua ardiestekotan, bizimoldez aldatu behar baita. Orduan bakarrik Jainkoak barkatzea onartzen du.
Aurkikuntza horren laburbiltzeko, erran ditaike : nor da Jainkoari hurbil ? Jainkoa hurbil duela sinesten duena. Nor da barkatua ? Jainkoak barkatzen diola sinesten duena. Orduan Jainkoaren barkamenak kanbiatzeko indarra emaiten du. Bizimoldearen aldatzea barkamenaren ondorioa izanen da. Testuaren segidan, Lukek ongi erraiten du Jesusek izpiritu gaixtoetarik sendatu emazteak hari jarraikitzen zitzaizkiola.
Gertakari huntako bertze erakaspen bat Jainkoaz : ez da bekatorosekin ibiltzeko beldur. Testamendu zaharrak nasaiki errana zuen jadanik Jainkoa “urrikalkorra” dela, erran nahi baita (gorputzeko edo gogo-bihotzeko) gabezian direnentzat urrikalpenez betea. Jainkoaren urrikalmenduaren gai hori behin baino gehiagotan aipatu du Lukek : hor ikusten du Kristoren misionearen bihotza, edo hobeki erran, froga. Lebiren etxean bazkaltzea (Lk 5, 29-32), Zakeorekin elgar kausitzea (Lk 19,10) eta holako horiek guziek berak bazakien fama txarra ekartzen zioten Jesusi. “Zer tripontzi eta mozkorra, zergalari eta bekatorosen laguna !” (Lk 7,34). Farisauek eta haien idurikoek ondorioztatu dute gizon hori ez zela Mesias ; jende xeheak, umilak, barkamen eskelariak ez dira engainatu : bekatorosen adixkidea balinbada, orduan Jainko urrikalkorraren mezularia izan daiteke arras ontsa.