1. Accueil
  2. La Prière
  3. Commentaires en basque
  4. 2011-2012 (B urtea)
  5. Urtean gaindiko bestaburuak
  6. Jondoni Petri eta Paulo

Jondoni Petri eta Paulo

Lehen irakurgaia

( Petri presondegitik Jaunak libratua )

Apostoluen Egintzetarik 12, 1-11

1 Aldi hartan, Herodes-Agrippa erregea  Elizako batzuren pertsegitzen hasi zen.
2 Jakobe, Joaniren anaia, ezpataz hilarazi zuen.
3 Hori Judueri laket zitzaiotela ikusirik, Petri ere preso hartu zuen. Bazko astea zen.
4 Arrastatu eta presondegian sarrarazi zuen, bada,  eta launa soldaduko lau talderi zaintzera eman, Bazko ondoan herriaren aitzinean jujatu nahi baitzuen.
5 Petri presondegian zaintzen zutela, Eliza Jainkoari otoitzean ari zitzaion kartsuki haren alde.
6 Herodesek auzitegirat atera behar zuen aitzineko gauean,
Petri lo zagon bi soldadoen artean, bi katez loturik, eta, ate aitzinean, goardiak kartzela zaintzen.
7 Bat-batean, Jaunaren Aingerua agertu eta gela guzia argiz bete zen.
Aingeruak Petri sahetsean hunkitu zuen eta iratzarri, eta erran zion : “ Jeiki laster!” Kateak ekuetarik erori zitzaizkion.
8 Orduan Aingeruak erran zion:
“ Lot gerrikoa eta oinetakoak !”
Petrik hala egin zuen, eta Aingeruak aitzina :
“ Jantz soingainekoa eta jarraik neri.”
9 Petri haren ondotik atera zen, bainan ez zakien Aingeruaren bitartez gertatzen zitzaiona egia zela : ikuspen bat zela uste zuen.
10 Lehen eta bigarren zaintzale-taldearen ondotik iragan eta
hirirat zeraman burdinezko ateraino heldu ziren. Atea berez zabaldu eta kanporat atera ziren. Karrika batean zoatzilarik,
bat-batean Aingeruak Petri bakarrik utzi zuen.
11 Petri bere baitaratu zen, orduan, eta erran zuen:
“ Orai badakit egia dela: Jaunak bere Aingerua igorri daut
Herodesen eskuetarik eta judu-herriak nahi zuenetik libratzera.”

Elizaren hastapenetako gertakari bat kondatzen zaiku hemen. Girixtinoak guti ziren oraino bainan sendatze miragarri batzuren ondotik Petri jadanik bietan preso sartua izana zen. Jesu Kristo ondoko 35a inguruan, Judu erlisio-buruzagiak Elizaren pertsegitzen hasi ziren gogorki. Extebe hil zuten. Anitzak Jerusalemetik urrundu ziren, apostoluak hirian zaudela.

Aldi huntan botere politikoa Herodes Agripparen garaikoa da, Jesu Kristo ondoko 41-44 artekoa. Herodes Agrippak -Herodes handiaren semeak- denena egin nahi du : Erromano boterearena et juduena. Alde hortarik girixtinoen etsaia da : Jacobe hilarazten du eta Petri preso sartzen.
Orai ere Petri mirakuluz ateratzen da presondegitik. Bainan Luken xedea ez da bakarrik Petriren zortea erakustea. Urrunago ikusten du : Berrionaren zabaltzea. Apostoluak libratuak balinbadira, munduak heien beharra baduelakotz da. Jainkoak ez du utziko itsu bat Bizi-Hitzaren trabatzera.
Historia errepikatzen dela iduri du. Urte guziz juduen Bazkoa, heien librantzaren orroigarria da. Egipton esklabo zirelarik Jainkoak handik atera zituen mirakuluzko egintza batzuren bidez. Urtez urte, mendez mende, beren historia irakurtuz, juduek mezutzen dute librantza hori Jainkoaren obra dela. Zorigaitzez Jainkoaren izenean libratzaile direnak berak besteen zapatzaile bilaka daitezke. Eliza ere zepo hortan sarturik izan da. Jesus erlisio boterearen gaitz horrek hilarazi zuen : Juduen Bazkokari, Jainko libratzailearen orroigarria egiten ari zirelarik, Jainkoaren defendatzaileek Jesus Jainkoaren Semea hiltzera eman zioten erromanoeri.
Gaurko irakurgaian botere erlisio-politiko horrek berak du Eliza zapatzen, Jesus hamabost bat urte lehenago bezala, eta aldi huntan ere juduen Bazkokari, Jerusalemen (Juduen Bazkok zortzi egun irauten du; aste hortan zen arrastatua izan Petri). Gero Petri ere libratua izan zen. Lukek konprenitzera emaiten du Jainkoa bere asmoaren betetzen ari dela aitzina : aingeruak zenbait hitz baizik ez ditu erraiten Petriri, bainan Egiptotik ateratzeko gauean herriari eman zitzaizkion manuen idurikoak dira : “Uhala gerrian, oinetakoak soinean eta makila eskuan...” (Jal 12,11) Petriri erraiten zaio : “ Jeiki laster!... lot gerrikoa eta esteka oinetakoak...” Gero librantzaren kondaira, Jesusen Pasionearen eta Piztearen hitzekin eta haren idurirat idatzia da : Petriren preso sartzea, Apostoluen Egintzetan, Jesusen Pasionea, Luken Ebanjelioan. Bi ingurumenek ere elgarren eite dute : gaua, presondegia, soldadoak. Petri lo dago, Jesus ere heriotzearen loan. Bientzat, argia ateratzen da gau beltzean : Jainkoa bere xedearen betetzen ari da.

Salmoa 33

Leloa :
Fededunen zain xutitua dago Jaunaren aingerua.

Jaunari beti esker emaiten nagokio,
Hari nik beti laudorio.
Jaunaren baitan arima kantuz banabila:
Bihotz apalak pitz ditela.

Denek batean gorets dezagun Jainko Jauna
Eta goraipa Jaun izena ;
Jaunaren bila nindoan eta huna Jauna :
Beldurra baitaut urrun joan

Jaunari beha egon begiak dirdiraka :
Ez zaitezten gal, ez ahalka.
Dohakabeak dei egin dio : Jaunak entzun ;
Hersturik ez dut hura lagun.

Armaden pare dago Jaunaren aingerua :
Fededunen zain xutitua.
Gozatuz goza, beha ba zoin den gozo Jauna:
Dohatsu hari darraikona.

“Dohakabeak dei egin dio : Jaunak entzun.” Hau da fedea : Jaunari oihu egitea ausartatu eta jakin gure oihua entzuten duela. Bilduak ziren fededunen oihua entzun du Jainkoak, eta Petri libratua izan da. Bainan aitor dezagun Jesus bera ez zela kurutzetik salbatua izan eta Petri, zenbait urteren buruan, Erroman hilen dutela. Orduan zer? Jaunak ez du entzuten? Hori bai ezagutzen dugula! nun da Jainkoa, sofritzen dugularik? Entzunak ez bagira zergatik otoitz egin? Galditz horri hiru pundutan ihardets daiteke :
1. Jainkoak entzuten gaitu, bai. Jalgitza liburuan irakurzen dugu Jainkoa nola mintzatu zen suak hartu sasitik : “Ikusi dut ene herriaren atsegabea Egipton eta entzun haren oihua zapaltzaileen pean; bai badakit haren oinazeen berri.” (Jal 3,7) Fededunak badaki Jainkoa hurbil-hurbila duela noiz nahi, bere alde duela. Eta hori dio 33. salmo hunek : “Jaunaren bila nindoan eta huna Jauna.”
2. Jainkoak ihardesten dauku bere Izpiritua emanez. Hori erran nahi du Luken Ebanjelioko pasarte famatuak : “Eska, eta emanen dauzue Jainkoak; bila eta aurkituko duzue; jo atea eta zabalduko zaizue. Zeren eskatzen duenak ukaiten baitu, bilatzen duenak aurkitzen eta atea jotzen duenari zabaltzen baitzaio. Ba ote da zuen artean aitarik, semeak arraina eskatu eta arrainaren orde sugea emanen dionik? edo arrultzea eskatu eta harrulia emanen dionik? Beraz, zuek, zirezten gaixtoek, zuen haurreri gauza onen emaiten baldin badakizue, zenbatez gehiago Aita Zerukoak emanen diote IZPIRITU SAINDUA, eskatzen dioteneri.” (Lk 11, 9-13) Otoitz egiten dugularik, dio Lukek, Jainkoak ez ditu gure griñak eta kezkak desagerrarazten, bainan Izpirituaz betetzen gaitu, eta Jainkoaren Izpirituarekin gure biziko nekeak gainditzen ahal ditugu. Jainkoaren errepostua gure otoitzari ? Hinka gaixtoaren pasatzeko indarra emaitea. Ez gira gehiago bakarrik, eta barnetik jaten gaituen harretik libratuak gira.
3. Jainkoak, ondoan, anai-arrebak emaiten dauzkigu. Hori da sutan zen sasiaren bigarren erakaspena. Jainkoak Moisi erraiten diolarik :”Ikusi dut ene herriaren atsegabea Egipton...” Moisen baitan karra pizten du anaien libratzera joan dadin. Guhau Jainkoak libraturik, besteen libratzera igortzen gaitu.

Bigarren irakurgaia

( Paulok bere zaharrean ere Jauna
baitan duen konfiantza)

Jondoni Paulok Timoteori 4, 6-8 . 17-18

6 Ni, jadanik oparitan eskainia nago, gainean dut joaiteko tenorea.
7 Borroka ona egin dut, lasterketa bururatu, fedea begiratu.
8 Orai, nere beha dago garailearen korona : Jaunak, Juje zuzenak, emanen daut egun hartan, eta ez neri bakarrik,
bainan ere haren aintzazko etortzea maitasunez igurikatu duten guzieri. Denek bakarrik utzi ninduten ;
17 bainan Jauna nerekin izan nuen, eta indar eman zautan,
nere bidez bururaino iragarria izan zadin Ebanjelioa,  eta pagano herri guziek entzun zezaten. Lehoinaren ahotik atera naiz.
18 Jaunak aterako nau gaitz guzietarik. Salbatuko nau eta zeruan, bere erreinuan, sarraraziko.
Hari aintza menderen mendetan. Amen.

Jondoni Pauloren azken lerroak ditugu hemen. Erroman preso dago. Badaki Aitarenganat joaiteko tenorea jina dela (lepoa moztuko diote). Eta so bat egiten du gibelerat. Bere bizia kiroletako lasterkariarena bezalakoa ikusten du. Lasterketa bururatu du, etsitu gabe egin duen lasterketa luzea. Orai sariaren tenorea da : “Borroka egin dut, lasterketa bururatu, fedea begiratu. Orai nere beha dago garailearen korona” (Erroman ez zen kopa emaiten, baizik ereinotzezko korona). Paulok ez du uste garaile bakarra dela “(korona) ez neri bakarrik, bainan ere haren (Jaunaren) aintzazko etortzea maitasunez igurikatu duten guzieri.” Berak ez du mereximendurik : Jainkoak emaiten du laster-egiteko indarra, bakotxari bere izarian, eta gero araberako saria, lasterketa hori ez baita zoingehiagoka bat.
Paulok, iduri duenez, ez du gehiago esperantza handirik gizonetan. Auzitan zelarik “denek bakarrik utzi” zuten. Jesusek kurutzean bezala, Paulok barkatzen du. Gizonek bereber utzirik, bakartasun hortan du sumatu Jainkoaren indarra.
Azken erranaldiak xuxen konprenitu behar dira : ”Lehoinaren ahotik atera naiz. Jaunak aterako nau gaitz guzietarik. Salbatuko nau eta zeruan, bere erresuman sarraraziko.” Ez da gorputzeko biziaz ari, baitaki hilen dutela egun batetik bestera. Hirrisku handiagotik ateratua da : “Borroka ona egin dut, lasterketa bururatu, fedea begiratu”. Lasterketa uztea, bidean gelditzea, hori zen hirriskurik haundiena. Bainan Jaunak indarra eman dio :”(Jaunak) salbatuko nau eta zeruan, bere erresuman sarraraziko”. Eta Paulok oraidanik kantazen du betiko bizian kantatuko duena : ” Hari aintza menderen mendetan. Amen”

Ebanjelioa

Jesu Kristoren Ebanjelioa
jondoni Matiuren liburutik 16, 13-19

13 Jesus Filiperen Zezareako eskualderat etorri zen, eta bere dizipulueri galdegin zioten :
“ Gizonaren Semea nor dela dio jendeak ?
14 Heiek ihardetsi :  “ Batzuek Joanes Bataiatzailea dela; beste batzuek Eli,
beste batzuek Jeremi, edo profetetarik bat.”
15 Jesusek berriz : “ Eta zuek, nor naizela diozue ?”
16 Zimun Petrik ihardetsi zuen, erranez : “ Zu Mesias zira,
Jainko biziaren Semea !”
17 Orduan, Jesusek erran zion :
18 “ Dohatsu zira, Zimun, Jonaren semea, hori ez baitauzu ez haragiak ez odolak agertu, bainan bai zeruko nere Aitak.
Eta nik erraiten dautzut : zu zira Petri (Harri) eta harri horren gainean eraikiko dut nere Eliza,
eta herioaren indarrak ez zaizkio nagusituko.
19 Zeruetako Erreinuko gakoak emanen dauzkitzut : lur huntan lotuko duzuna, zeruan ere lotuza izanen da,
eta lur huntan libratuko duzuna, zeruan ere libratua izanen da.

Jesusek bere burua “Gizonaren Semea” deitzen du. Titulu hori Danielen liburutik heldu da. Zazpigarren kapituluan irakurtzen da : “Nere gau-ikuskarietan gizaseme iduriko bat ikusi nuen zeruetako hodeietan etortzen...Nagusigoa, aintza eta erregegoa eman zitzaion : herri, nazione eta hiskuntza guzietako jendeak zerbitzatzen zuen.” (7,13-14) Bainan urruntxago Danielek dio gizaseme hori ez dela bakarkako bat, baizik herri bat : “...Goi-goikoaren herri sainduari emanen zaio erregegoa, eta harena izanen da betiko...Xaharra etorri eta goi-goiko Jainkoaren herri sainduaren alde atera zen, etorria baitzen herri saindua erregegoaren jabe izaiteko garaia” (7,18.22). “Gizonaren Semea” izena bere buruari emanez, Jesusek aditzera emaiten du Jainkoaren herriaren buru dela.
Petrik beste titulu bat emaiten dio Jesusi : “Jainkoaren Semea”, Ebanjelioa hastean (4. kap.), basamortuan debruak Jesus tentatzen du titulu hori emanez : “Jainkoaren Semea” bazira...” Bainan Jesus ez da, debruak uste duen bezala, Jainkoaren Seme boteretsu bat. Jainkoaren Seme izaitea, harentzat, Aitari konfiantza osoa egitea da. Bizkitartean, bere “boterea” ere agertzen du zenbait aldiz, hala-nola behin Tiberiadelo lakuan. Apostoluak untziz zoatzin gauez gau. Haize azkar bat jauzirik, apostoluak izitzen dira. Orduan Jesus agertzen zaiote erranez : “Har konfiantza, ni naiz, ez izi.” Petrik urerat jauzi egiten du Jesusi buruz joaiteko, bainan dudatzen hasten baita, itotzera doa. Eskutik harturik Jesusek erraiten dio : “Zergatik dudatu duzu fede gutiko gizona? Untzian sartu zirelarik haizea jabaldu zen. Orduan beste dizipuluek erran zioten : “Egiaz, Jainkoaren Semea zira.” Petri, hor, fede gutikoa agertzen da, bestek aitortzen dutelarik Jesus “Jainkoaren Semea” dela.
Gaurko Ebanjelioan Petri fededun agertzen zaiku. Garbiki eta fermuki aitortzen du : “Zu Mesias zira, Jainko biziaren Semea.” Jesusi bi tituluak emaiten diozka. Jesusek ere gauza bera erranen du, Pasione denboran, Apez nagusiaren aitzinean. Hunek galdegiten dio : “Erraguzu Mesias, Jainkoaren Semea zirenez. Jesusek ihardetsi : erran duzu.” (Mt 26,63). Hemen ez da dudatzerik : Jainkoa ez da Jainko boteredun agertzen bere ospean, baizik gizonen eskuetarat eman amodiozko Jainko.
Petrik Jesus nor den ezagutu orduko, hunek misionerat igortzendu : “Zu zira Petri (Harri) eta harri horren gainean eraikeko dut neure Eliza.” Gorago erran bezala, Gizonaren Semea ez da bakarkako bat, baizik herri bat. Eta Kristok zeren gainean eraikitzen du bere Eliza? Gizon bakar baten gainean, hunek entzun baitu Aitak erakutsi diona. Horrek erran nahi du Elizaren egiazko zutabe bakarra, Jesusen alderako fedea dela. Petrik eta haren ondokoek ez dira boteretsu. Bakarrik Jainkoak bere laguntza hitzeman diote. Eta guk aski dugu Elizarekin bat izaitea, Jainkoarekin bat izaiteko.
Eta azkenaik hau, lasaitzen gaituena : “...eraikiko dut neure Eliza.” Jesus da Elizaren eraikitzailea, ez gu. Gure egitekoa da entzuten egoitea Jainkoak zer nahi daukun erakutsi. Eta Jesus piztua, Jainkoaren Semea baita eraikitzailea, segur izaiten ahal gira “herioaren indarrak ez zaizkiola nagusituko.”